Bugün sizlerle çok özel bir dilin, İngilizcenin macera dolu hikayesini paylaşacağım. İngilizce neden mi çok özel? Çünkü, günümüzde dünyayı saran, milyarlarca insanın konuştuğu, internetin, bilimin, diplomasinin, müzik ve filmlerin dili haline gelmiş bir dil. Kısacası, küresel bir vatandaş olmak istiyorsanız, İngilizce bilmek neredeyse bir zorunluluk!
Peki, bu dil nasıl oldu da bu kadar yaygınlaştı? Nasıl oldu da küçük bir ada ülkesinin dili, dünyanın dört bir yanındaki insanları birbirine bağlayan bir köprü haline geldi? İşte bu soruların cevaplarını bulmak için, İngilizcenin tarihine doğru keyifli bir yolculuğa çıkıyoruz!
İngilizcenin Doğuşu ve Hint-Avrupa Kökleri
Her şey, bundan binlerce yıl önce başladı. İngilizcenin kökleri, MÖ 3. binyıla kadar uzanan Hint-Avrupa dil ailesine dayanıyor. Düşünsenize, bu dil ailesi, Avrupa'nın büyük bir kısmında, Hindistan'da ve İran'da konuşulan birçok dilin atası konumunda. Yani, İngilizce ile Hintçe ve Farsça arasında bile uzaktan da olsa bir akrabalık var! İngilizce, bu büyük aile içerisinde Germen dilleri grubunda yer alıyor. Almanca, Hollandaca, İsveççe ve Norveççe gibi diller de bu grubun üyeleri.
İngilizce dünyası hakkında keşfedilecek daha çok şey var! Devam edelim...
Britanya'da Yeni Bir Çağ Eski İngilizce Dönemi (MS 450 - 1150)
İngilizcenin Britanya adalarındaki serüveni, 5. yüzyılda başladı. O dönemde Britanya'ya gelen Germen kabileleri (Angllar, Saksonlar ve Jütler), kendi dillerini de yanlarında getirdiler. Bu dillerin karışımı ve zamanla evrimleşmesi sonucu "Eski İngilizce" ortaya çıktı. Eski İngilizce, bugünkü İngilizceden oldukça farklıydı ve gramer yapısı çok daha karmaşıktı. İsimlerin cinsiyetleri vardı, fiiller kişi ve sayıya göre daha fazla çekimleniyordu... Kısacası, bugün İngilizce öğrenirken zorlandığımız şeylerin çoğu, Eski İngilizcede daha da fazlaydı!
Bu dönemde yazılmış en önemli eserlerden biri, kahramanlık destanı "Beowulf"tur. Eski İngilizcenin nasıl bir dil olduğunu merak ediyorsanız, "Beowulf"u orijinal dilinde okumayı deneyebilirsiniz. Ancak hazırlıklı olun, çünkü anlamak için bayağı bir çaba gerektirecektir! Hatta belki de yanınızda bir "Eski İngilizce - Modern İngilizce" sözlük bulundurmanızda fayda var!
Eski İngilizce'den Bazı Örnekler
- Fæder ure: (Bizim Babamız) - Bugünkü "Our Father"
- Þu eart on heofonum: (Sen cennette sin) - Bugünkü "You are in heaven"
- Gehalgod sie þin nama: (Adın kutsal olsun) - Bugünkü "Hallowed be thy name"
Gördüğünüz gibi, Eski İngilizce bizim için oldukça yabancı ve anlaşılması zor bir dil. Ama merak etmeyin, İngilizce zamanla daha da basitleşti ve bugünkü haline geldi.
Orta İngilizce Dönemi (MS 1150 - 1500)
1066 yılında Normandiya Dükü William, İngiltere'yi fethetti. Bu tarih, İngilizcenin kaderini değiştiren önemli bir dönüm noktası oldu. Çünkü fetihle birlikte Fransızca, ülkenin resmi dili haline geldi. İngiliz soyluları Fransızca konuşurken, halk İngilizce konuşmaya devam etti. Bu durum, İngilizcede büyük bir dönüşüme yol açtı.
Yüzyıllar içinde Fransızcadan binlerce kelime İngilizceye girdi. Özellikle hukuk, siyaset, sanat ve yemek alanlarında Fransızca etkisi yoğundu. Örneğin, "judge" (yargıç), "court" (mahkeme), "justice" (adalet) gibi kelimeler Fransızcadan gelmiştir. Bu dönemde İngilizce, gramer yapısında ve telaffuzunda da önemli değişiklikler geçirdi. İsim çekimleri basitleşti ve kelime sırası daha belirgin hale geldi.
Geoffrey Chaucer'in "Canterbury Hikayeleri", Orta İngilizce döneminin en önemli edebi eserlerinden biridir. Bu eser, farklı sosyal sınıflardan insanların hikayelerini anlatarak o dönemin İngiliz toplumuna ve diline ışık tutmaktadır.
Ingilizce özel ders seçeneklerin için bağlantıya tıkla!
Modern İngilizcenin Doğuşu - Erken Modern İngilizce Dönemi (MS 1500 - 1800)
On beşinci yüzyıldan itibaren İngilizce, büyük bir değişim sürecine girdi. "Büyük Ünlü Sesli Harf Kayması" adı verilen bu değişim, İngilizcenin telaffuzunu derinden etkiledi. Sesli harflerin telaffuzu değişti ve bugünkü Modern İngilizce telaffuzuna yakınlaştı. Aynı dönemde matbaanın icat edilmesi, İngilizcenin standardizasyonuna ve yaygınlaşmasına katkıda bulundu. Kitapların basılması ve dağıtılması kolaylaştıkça daha fazla insan okuma yazma öğrendi ve İngilizce daha geniş kitlelere ulaştı.
Rönesans hareketleri ise yeni kelimelerin ve edebi tarzların gelişmesine öncülük etti. William Shakespeare, bu dönemin en önemli yazarlarından biridir. Eserlerinde kullandığı zengin dil ve yarattığı yeni kelimeler, İngilizcenin gelişimine büyük katkı sağlamıştır. Shakespeare'in eserlerini okumak, hem edebi bir zevk hem de İngilizcenin tarihine bir yolculuk gibidir.
Modern İngilizce Dönemi (MS 1800 - Günümüz)
On sekizinci ve On dokuzuncu yüzyıllarda Britanya İmparatorluğu'nun genişlemesiyle birlikte İngilizce, dünyanın dört bir yanına yayıldı. Sömürgeler ve ticaret yolları aracılığıyla İngilizce, farklı kıtalarda konuşulmaya başlandı. 20. yüzyılda ise ABD'nin küresel bir güç haline gelmesi, bilim ve teknolojideki ilerlemeler ve internetin yaygınlaşması, İngilizcenin "küresel dil" olarak kabul edilmesini sağladı.
Bu dönemde İngilizce, farklı kültürlerden ve dillerden etkilenmeye devam etti. Yeni kelimeler, deyimler ve gramer yapıları kazandı. Amerikan İngilizcesi, Avustralya İngilizcesi ve Hint İngilizcesi gibi farklı lehçeler ortaya çıktı. Bu lehçeler, İngilizcenin zenginliğini ve çeşitliliğini göstermektedir.
İngiliz ve Amerikan aksanı arasındaki farkları mı merak ediyorsun. Bağlantıya tıkla!
Dinamik ve Sürekli Değişen Bir Dil
İngilizce'nin dünya dili olarak bilinmesindeki en önemli sebep nedir?
İngilizce, statik bir dil değildir. Sürekli olarak değişmekte, gelişmekte ve yeni formlar almaktadır. Teknolojinin gelişmesi, küreselleşme ve kültürler arası etkileşim, İngilizcenin dinamik yapısını beslemeye devam ediyor. Yeni kelimeler türetiyor, yeni telaffuz şekilleri gelişiyor ve yeni gramer kuralları oluşuyor. Kim bilir, belki de gelecekte İngilizce çok farklı bir hale bürünecek!
İngilizce haber ve gazete yoluyla İngilizce kelime hazinenizi genişletebilirsiniz!
Norman dilinden “authority", "government", "pardon", "battle", "cream", "vinegar", "anatomy", "nature", "table", and "honour” gibi birçok kelime alınmıştır.
Anadili İngilizce olmayan insanların aldıkları ingilizce dersleri sırasında "th" sesini telaffuz etmekte zorlandığı bilinen bir durumdur. "Ch, sh ve gh" gibi 2 harfin yanı sıra "w" harfinin birleştirilmesi diyagramını İngilizce'ye getiren Normanlı katiplerdi.
Peki ya Shakespeare?
Ah, Shakespeare! İngiliz dilinin en büyük ustası, kelimelerin sihirbazı! Onun İngilizceye etkisi o kadar büyük ki, bugün bile konuştuğumuz dilde onun izlerini taşıyoruz. Hadi gelin, Shakespeare'in İngilizceye nasıl bir miras bıraktığına daha yakından bakalım:
Shakespeare, inanılmaz bir kelime dağarcığına sahipti ve dilimize binlerce yeni kelime ve ifade kazandırdı. Hatta bazı kaynaklar bu sayının 1700'den fazla olduğunu belirtiyor! "Eyeball" (göz küresi), "fashionable" (moda), "bedroom" (yatak odası), "lonely" (yalnız) gibi günlük hayatta sıkça kullandığımız kelimelerin ilk kez Shakespeare tarafından kullanıldığı düşünülüyor. Ayrıca "break the ice" (buzları eritmek), "love is blind" (aşk kördür), "wear your heart on your sleeve" (kalbini koluma tak) gibi deyimleri de Shakespeare'in eserlerinden dilimize yerleşmiştir.
Shakespeare etkisini İngilizce'de daha detaylı görmek için tıklayın!
Güney Afrika ve Avustralya'nın sömürgeleştirilmesi, İngilizce'nin “boomerang, kangaroo, and wombat” gibi yerli dilden birkaç kelime ödünç alan hükümlüler tarafından tanıtılmasına yol açtı.
Churchill Etkisi
Winston Churchill, İngilizcenin dünya çapında yayılmasında dolaylı bir etkiye sahip olmuştur. Kendisi doğrudan bir dil politikacısı veya eğitimci değildi, ancak siyasi ve askeri liderliği, İngilizcenin küresel bir dil haline gelmesinde önemli rol oynayan bazı olayları tetiklemiştir.
Örneğin Churchill'in II. Dünya Savaşı sırasındaki liderliği, İngiltere'yi ve müttefiklerini zafere taşıdı. Bu zafer, İngiltere'nin ve dolayısıyla İngilizcenin prestijini artırdı. Savaş sonrası dönemde, İngilizce, uluslararası iletişim, diplomasi ve ticaret dili olarak daha da önem kazandı.
Bir diğer neden ise Churchill'in "Demir Perde" konuşmasıydı. Soğuk Savaş'ın başlamasına katkıda bulundu. Bu dönemde, ABD'nin dünya sahnesindeki yükselişi ve Batı Bloku ile Sovyet Bloku arasındaki ideolojik mücadele, İngilizcenin yayılmasını hızlandırdı. ABD'nin bilim, teknoloji ve kültür alanlarındaki etkisi, İngilizcenin küresel bir dil olarak daha da yaygınlaşmasını sağladı.
Ayrıca 1940 yılında Churchill, İngilizceyi dünya çapında en eşsiz dil yapmak için 580 kelimelik Temel İngilizce'nin oluşturulmasını istedi. Dahası, Churchill tarafından söylenen birçok söz günümüzde yaygın olarak kullanılmakta ve insanlara ilham vermektedir.
Kısaca İngiliz Mutfağı
İngilizceden o kadar bahsetmişken mutfağına da değinmeden olmaz!
Duyduğunuzda belki burun kıvırdınız, belki de "Fish and Chips'ten başka ne var ki?" diye düşündünüz. Haklısınız, İngiliz mutfağı belki Fransız ya da İtalyan mutfağı kadar sofistike ve çeşitli değil. Ama inanın bana, sandığınız kadar da kötü değil!
Evet, belki yıllarca "haşlanmış her şey" ve "tuzsuz yemekler" ile anıldı. Ama son yıllarda İngiliz mutfağı büyük bir değişim geçirdi. Hem geleneksel lezzetlerini korudu hem de dünya mutfaklarından ilham alarak yepyeni tatlar yarattı.
İşte İngiliz Mutfağının Vazgeçilmezleri
- Fish and Chips: Kızarmış balık ve patates kızartmasının çıtır çıtır uyumu! Yanına bir de malt sirkesi ve bezelye püresi eklerseniz, tam bir İngiliz klasiği olur.
- Sunday Roast: Pazar günlerinin vazgeçilmezi! Rosto et, Yorkshire pudingi, patates ve sebzelerden oluşan bu doyurucu öğün, ailece keyifli bir yemek için ideal.
- Full English Breakfast: Güne enerjik başlamak için birebir! Yumurta, sosis, pastırma, fasulye, domates, mantar ve kızarmış ekmek... Daha ne olsun?
- Shepherd's Pie: Kıyma ve sebzelerle yapılan, üzeri patates püresiyle kaplanan bu lezzetli yemek,
İngiliz mutfağı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ister misiniz?
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
Çok faydalı oldu. Merak ettiğim bir çok şeyin cevabını bulmak beni mutlu etti. Farklı kültürlerin kökenleri ve birbirleriyle etkileşimleri merak edenler için çok değerli.
Teşekkürler Ferhat Bey
Kültürlerin etkileşimi toplum yapısı ve dildeki etkileri hep ilgimi çekmiştir. Bu detaylar oldukça aydinlatici