Satranç temelde iki kişi arasında 64 eş kareye ayrılmış bir tahta düzlemde karşılıklı hamlelerle oynanan kökeni çok eskilere dayanan bir oyundur. Kökenine dair çok fazla rivayet bulunmakla birlikte genel kanı ilk olarak Çin ve Hindistan’da oynanmaya başlandığı yönündedir.
Tarihte birçok devlet adamı ve lider tarafından sıklıkla oynanmış ve savaş stratejileri üreten komutanlarca oldukça dikkate alınmış olan satranç oyunu tarihte yalnızca bir oyun olmaktan çok öte bir konumda olmuştur. Özellikle zihni fazlasıyla zorladığı ve rakibi alt etmek için farklı stratejiler geliştirmeye zorladığından güçlü bir zihin için vazgeçilmez oyunlardan birisi olarak bilinmektedir.
Satranç oynarken problem çözme, stratejik düşünme, sabır, yaratıcılık, sportmenlik gibi beceriler kazanılacağından özellikle çocuk yaşlarda satranç öğrenmenin bireyin kişisel gelişiminde olumlu yönde bir etki yarattığı da bilinen bir gerçektir. Bu nedenle okul öncesi satranç öğretimi seçeneklerini değerlendirmeyi düşünebilirsiniz.
Mümkün olduğu kadar çok insanı satranç öğrenmeye teşvik etmek için, bugünkü makalemizde, satrancın bazı temel kurallarını, oyunu kazanmak için ne tarz stratejiler üretmeniz gerektiğini ve dünyanın en eski oyunlarından birinin tadını nasıl çıkartabileceğinize yönelik öneriler sunacağız.
Ana Hatları ile Satranç
Dünya Satranç Federasyonu tarafından ana hatları çizilen, organize edilen ve dünyada uygulanabilir kuralları oluşturulan satranç kuralları çok çeşitlidir ve satranca yeni başlayanlar, etkili bir şekilde oynamak için oyunun tüm kurallarını büyük bir titizlikle öğrenmelidir.
Lafı fazla uzatmadan sizlere satrancın kurallarını, kaç çeşit ve kaç tane taş olduğunu ve taşların satranç tahtasında dizilişini anlatacağız. İlk olarak taşların sayısı, çeşidi ve dizilişi ile başlayalım.
Her oyuncuda 16 tane olmak üzere toplamda satranç tahtası üzerinde 32 tane taş bulunur. Her oyuncunun taşları 8’erli sıra halinde oyuncuya yakın olan taraftaki kısımlara dizilir. Her oyuncunun 8’er piyonu, 1 şah, 1 vezir, 2 kale, 2 fil ve 2 atı olmak üzere toplamda 16 taşı bulunur.
Piyonlar önde olmak üzere tahtanın ilk iki sırasına karşılıklı olarak yerleştirilirler. Kaleler en köşe karelere yerleştirilir. Hemen yanlarına atlar, atların yanına da filler dizilir. Kalan son iki kareye de önce vezir ve sonra en değerli taşımız olan şah dizilir.
Neredeyse tüm oyunlar gibi, satrancın da başlangıçta mantıksız gelebilecek birkaç kuralı vardır. Ancak gerçekte, oyunu çok daha heyecanlı ve eğlenceli hale getirmek için uygulanmıştır. Gelelim taşların dizilimini öğrendikten sonra taşların görevlerine ve satranç tahtası üzerindeki hareket kabiliyetlerine.
Şah
Satranç kurallarına göre şah, her yönde bir kare gidebilmektedir. Satranç tahtasında bulunan her iki şah, birbirlerini tehdit edebilecekleri ve şahın da tehdit edilmiş bir kareye gitmesinin oyun kurallarına aykırı olmasından dolayı yan yana duramazlar. Rok, satrançta bir yarı hamlede iki taşın, yani şah ve kalenin hareket etmesine izin verilen tek hamle çeşididir. Rok yapılabilmesi için her iki taşın daha önce hareket etmemiş olması gerekir. Şah, rok yapacağı taraftaki kaleye doğru iki kare gider ve o kale de şahın üzerinden geçerek şahın üzerinden geçtiği karede yer alır.
Vezir
Vezir satranç tahtası üzerinde tüm yönlerdeki boş karelere gidebilmektedir. Ancak gitmek istediği yönde bulunan karede başka bir taşın olmaması gerekmektedir. Yani herhangi bir taşın üzerinden atlaması oyun kurallarına aykırıdır. Vezir çok hareketli bir taş olmakla birlikte iki kale kadar da kuvvetlidir. Kendinde kale ve filin hareket kabiliyeti vardır.
Kale
Kale için satrançtaki ikinci kuvvetli taştır diyebiliriz. Satır ve sütunlar üzerinde her tarafa istediği kadar gidebilme özelliği olsa da başka taşların üzerinden atlayamaz. Bunun tek istisnası rok hamlesidir.
Piyon
Piyon, içlerinde en güçsüz ve fazla sayıda olanı da olsa en ilginç hareket kabiliyetine sahip taştır. Piyon normal şartlarda tek bir kare ileri gidebilir. Her piyon yapacağı ilk hamlede iki kare ileri gidebilme istisnasına sahiptir. Düz ve tek kare ileri gidebilmelerine rağmen rakip taşı alabilmesi için rakip taşın, piyonun tam çapraz ön karesinde bulunması gerekmektedir.
At
Diğer tüm taşlar önlerinde engel olması durumunda diğer taş üstünden atlayıp geçememelerine rağmen fil bu konuda istisnadır. L şeklinde hareket eden fil önce 2 kare ileri sonra 1 kare doksan derece yana hareket edebilir. Bu L şeklini istediği tarafa doğru yapabilir.
Fil
Filler çapraz gittikleri sürece diledikleri kadar kare gidebilirler.
Satranç eğitimi macerasına atılmadan önce, başlangıç seviyesindeki oyuncuların bilmediği bazı kelimeler olabilir. Peki ne gibi? Örneğin, rakip taşı alma, şah ve şah mat terimleri günlük konuşmalarda kullanılmadıkları için garip görünebilir.
Daha önce bahsedilen ilk kelime olan "rakip taşı alma", rakipleri yere sermek ve onları satranç tahtasından çıkarmak olduğu için baştan öğrenilmelidir. Şah, hem rakipler tarafından hem de bir maç boyunca birçok farklı zamanda, şaha daha yakın kontrol etmek ve şah mat pozisyonuna gelmek için onu tuzağa düşürmek amacıyla yapılır.
Ayrıca, ele geçirmek için satranç taşlarını rakibinin taşına doğru hareket ettirdiğini ve karelerini işgal ettiğini belirtmek önemlidir.
Aşağıda, ilk kez satranç oynayan oyuncuların rakiplerinin satranç taşlarını daha etkili bir şekilde ele geçirmesine büyük ölçüde yardımcı olacak bazı ipuçları ve püf noktaları verilmiştir:
Oyunun Kurallarını Bilmek: Satrançta bütünüyle daha iyi olmak için, oyuncuların rakiplerinin taşlarını ele geçirmesine izin veren kuralları bilmelisiniz. Satrançta başkalarının taşlarını nasıl yakalayacağınızı tam olarak anlamak, kitap okuyarak, Youtube videolarını izleyerek ve konuyla ilgili blog yazılarına bakarak öğrenilebilir.
Düzenli Çalışmak: Satrançta daha iyi olmak için düzenli olarak çalışmalısınız. Öğrenmenin başlangıç aşamalarında, her gün kendinize, bilgisayara veya bir satranç meraklısına karşı oynamak için zaman ayırmanızı öneririz. Satranç becerilerinizi geliştirmek için zaman tanıyarak, satranç taşlarını ele geçirmenin farklı yollarını deneyecek ve rekabetçi maçlara daha iyi hazırlanacaksınız.
Taşları Tanımlama Yeteneği: Her bir satranç taşının hamlelerini ve sayısal değerini bilerek, bir rakibin taşlarını ele geçirirken daha akıllıca kararlar vereceksiniz, çünkü bir fil için bir şövalye takas etmenin sağduyu olduğunu ve vezirinizi güvende tutmanın sağduyu olduğunu kabul edersiniz.
Akıllı bir satranç oyuncusunun, taşların değerini hesaplarken rakibi kadar veya daha fazla değer elde etmek istediğini belirtmek de önemlidir.
Daha önce bahsedilen tavsiyeler, acemi satranç oyuncularının oyunlarını geliştirmelerine yardımcı oldukları için dikkat çekicidir. Ancak şunu belirtmek gerekir ki, kazanmak için şah mat yapmayı ve yenmeyi bilmek gerekir.
Bilmeyenler için, bir rakip şaha taşlarından biriyle saldırdığında bir kontrol gerçekleşir. Bir kontrol başlatıldıktan sonra, bir oyuncunun kontrolden çıkmak için yapabileceği üç yasal hamle vardır. Bununla birlikte, eğer bir yarışmacı şahını bu tuzak dışına çıkaramazsa, bir mat başlatılır ve oyun otomatik olarak sona erer.
Şah mat, birinin kazanan ve diğerinin kaybeden olduğu iddia edildiğinden, her iki taraf için de bir satranç maçının sonunu işaretler. Oyun boyunca ne kadar kötü oynamış olursanız olun, birincil hedefiniz şah mat olmalıdır, çünkü oyunu böyle kazanırsınız!
Oyunu oynamanın ve şah mat yapmanın çeşitli yolları olduğunu belirtmek önemlidir. Yeni başlayanlar, düzenli olarak pratik yaparak veya satrançla ilgili bilgilendirici kaynakları okuyarak şah matı nasıl yapacaklarına dair stratejileri öğrenirler. Aşağıdakiler, satranç oyuncularının tamamlayabileceği birçok olası mattan birkaçıdır:
- Şah Mat: Karşıdaki kişinin şahına kaçacak bir yer bırakmamak, köşeye sıkıştırmak şeklinde gerçekleşen mat etme çeşidine şah mat denmektedir.
- Çoban Matı: Dört hamlede mat olarak bilinen bu mat çeşidi en ünlü ve bilindik olan mat çeşitlerindendir. Satranç öğrenmeye başlayanlar genellikle bir an önce bu mat çeşidini öğrenmek isterler çünkü kısa sürede karşı tarafı yenme durumu söz konusudur. Ancak bu mat çeşidi beyazlar için iyi bir satranç açılışı çeşidi değildir.
- Merdiven Matı: Karşı tarafı mat ederken oluşan görüntü sebebiyle merdiven adını almaktadır bu mat çeşidi. Mat edecek olan taraf adeta merdiven iner çıkar gibi bir görüntüde hareket etmektedir.
- Arka Yatay Matı: Kale ve vezirle yapılan bir mat çeşididir. Vezir veya kale mat eden şahı çektiğinde rakip şah arka yatayda genel olarak da piyonlarının arkasına sıkışarak mat olmaktadır.
- Surattan Mat: Yüzden mat olarak da geçen bu mat çeşidi vezirin rakip şahın karşısına gelerek bir başka taşın desteğiyle oluşturduğu mattır. Bu matın bir diğer adı ölüm öpücüğü matıdır zira rakip şah ile vezir karşı karşıya gelmektedir.
- Anastasia Matı: At, kale, fil veya vezir kullanılarak yapılan bir mat çeşididir.
- Andersen Matı
- Arap Matı
- Blackburne Matı
- Boden Matı
- Damiano Matı
- At ile Köşe Matı
- Cozio Matı
- David Galiath Matı
- İki Fil Matı
- Kurtağzı Matı
- Apolet Matı
- Greko Matı
- Kanca Matı
- Köşe Matı
Bir sonuca varma yolu olarak, başarılı bir satranç oyuncusu olmanın, becerilerinizi geliştirmek, kurallara uymak ve önemli ölçüde pratik yapmakla elde edildiğini belirtmek önemlidir. Satrançta başarılı olmak için dahi olmanıza gerek yok. Bunun yerine, bu salgın sırasında hepimizin sahip olduğu samimi özveri ve zamana sahip olunmalıdır!
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
