Piyano, Türk veya İslam coğrafyasının kültürel olarak fazla bağı olmadığından geleneksel olarak uzak kaldığı bir enstrümandır. Bu açıdan Türkiye'nin piyano ile gerçek anlamda tanışması Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Dönemlerine denk gelmiştir. Türkiye'nin sahip olduğu doğu ezgilerinin, batı enstrümanlarıyla harmanlanarak bir müzikal modernizasyon yapılması amaçlanmıştır.
Atatürk'ün mecliste Türk ulusuna “Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü; musikide değişikliği alabilmesi kavrayabilmesidir. Ulusal ince duyguları, düşünceleri anlatan yüksek deyişleri toplamak, onları bir gün önce, genel son musiki kurallarına göre işlemek gerekir. Ancak bu düzeyde Türk ulusal musikisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir…” şeklinde seslenmesinin ardından Ankara Devlet Konservatuvarının temelleri atılmıştır.
Bu sıralarda Türkiye'nin müzik modernizasyonu sürecinde en önemli isimler "Türk Beşleri" olmuştur.
Türk Beşleri
Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Cemal Reşit Rey, Hasan Ferit Alnar, Necil Kazım Akses Türk Beşleri olarak anılan bestecilerdir.
Hepsinin ortak özelliği 1900’lerin başında doğmuş olmalarıdır ve Atatürk'ün eğitim için yurt dışına gönderdiği sanatçılardır. Farklı ailelerde, farklı kültürlerde ve farklı ortamlarda yetiştirildiler. Doğdukları dönem Osmanlı’da padişahlık dönemiydi. Cumhuriyetin ilanı ve tekkelerin kapatılmasıyla birlikte, Türk müziği yapılmak istendi. Bu beş kişi devlet tarafından eğitim için yurt dışına gönderildi ve gelip Türk halk şarkılarını yeniden yorumladılar. Bu konuda bu uygulamayı daha önce yapan Rusya, Macaristan ve İspanya örnek alındı. Ayrıca yurtdışından çok sayıda piyano öğretmeni gelerek gerekli eğitimi vermeye katkıda bulundular.
Söz konusu besteciler direkt olarak piyano enstrümanına bağlı olmasalar da piyanoyla ilişkili bazı besteler yapmışlardır. Ulvi Cemal Erkin'in Piyano Konçertosu, Konsertar Senfonisi; Cemal Reşit Rey'in Piyano Konçertosu; Ahmet Adnan Saygun'un Birinci ve İkinci Piyano Konçertoları özellikle piyano için bestelenmiş eserlerden en bilinenleridir.
Ünlü Türk Piyanistler
Emre Yavuz
Türkiye'de piyanistler arasında en genci olduğunu söyleyebileceğimiz Emre Yavuz, 1990 İzmir doğumlu. Emre Yavuz'un tüm müzik hayatı 5 yaşında Fazıl Say'ı görmesiyle değişiyor ve Harika Çocuklar Yasası ile 8 yaşında Ankara Devlet Konservatuvarında ilk çalışmalarına başlıyor. Önce Viyana, ardından Hannover'de ünlü piyano eğitmenleriyle eğitimine devam eden Yavuz 2012 yılından beri hem piyanist hem de orkestra şefi olan Ari Vardi ile çalışmalarını sürdürmektedir.
Fazıl Say
1970 Ankara doğumlu Fazıl Say'ı Türkiye'de bilmeyen neredeyse kimse yoktur. Yine çok erken yaşlarda yani 4 yaşında üstün yeteneği anlaşılan Say, ailesinin yönlendirmesiyle Ankara Üniversitesinde Üstün Yetenekli Çocuklar İçin Özel Statüde öğrenimine başlayarak 1987'de Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarının piyano ve kompozisyon bölümlerini bitirmesi ile uluslararası kariyerinin adımları da atıldı.
Çalışmalarını Alman bursuyla Düsseldorf Müzik Yüksek Okulu'nda sürdüren Say, 1991'de konçerto solisti diplomasını aldı. 1995 yılından bu yana beş kıtada günümüzün önde gelen şef ve orkestralarının eşliğinde konserler vermekte ve ünlü salonlarda resitaller sunmaktadır.
Gülsin Onay
Bu piyano dahisi de yine çok küçük yaşlarda keşfedilmişti. İnanması güç belki ama henüz üç buçuk yaşında keşfedilmiş ve yine tabii ki Üstün Yetenekli Çocuklar Kanunu kapsamında Paris'te konservatuvarda eğitim görmüştü. 5 kıta 79 ülkeyi kapsayan uluslararası müzik kariyerinde dünyanın en önemli orkestraları ile konserler verip, önemli müzik festivallerinin en beğenilen isimlerindendir.
Hüseyin Sermet
1955 İstanbul doğumlu Hüseyin Sermet de 7 yaş gibi küçük bir yaşta piyano eğitimlerine başlamıştır. 965 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı'na kabul edildi ve Türk Beşlerinden Ahmed Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin ve Ferhunde Erkin'in öğrencisi oldu. 1968 yılında tıpkı diğer yetenekli piyanistler gibi Harika Çocuk Yasası ile Türk Hükümeti tarafından eğitimini sürdürmek üzere Fransa'ya Paris Konservatuvarı'na gönderildi. Japonya ve pek çok Avrupa ülkesinde konserler veren Sermet, 1991 yılında devlet sanatçısı unvanını aldı.
İdil Biret
Yine pek çok kıymetli piyano sanatçısı gibi 3 yaş gibi küçük bir yaşta piyanoda yeteneklerini göstermeye başlayan İdil Biret 1941 yılında Ankara'da doğmuştur. Mithat Fenmen, kendisine küçüklüğünde piyano dersleri vermiştir. Daha 7 yaşındayken İsmet İnönü, İdil Biret'in yurtdışında eğitim alabilmesi için TBMM'ye bir teklif sundu ve bu pek çok sanatçının da faydalanacağı "Harika Çocuklar Yasası" olarak bilinir.
Dünya genelinde piyanistleri tanıttığımız yazımıza da göz atabilirsiniz.
Ünlü Türk Besteciler
Türkiye, öyle bir mozaikten ve dehalardan oluşuyor ki elbette bu kısa yazımızda hepsine yer verebilmemiz mümkün değil. Öncelikli olarak Cumhuriyet öncesi tasavvuf ve İslam temalı ezgiler hakim olurken sonrasında yerini Batı müziklerini ya da Doğu-batı sentezli müziklere bırakmıştır. Türkiye'de aynı zamanda yaygın bir arabesk kültürüne ek olarak halk ezgileri, sanat müziklerini de asla göz ardı edemeyiz. Türk dediğimiz zaman Türkiye'nin kardeşi Azerbaycan da aklımıza gelmelidir. Azerbaycan, SSCB zamanında Rus etkisiyle piyanodan daha çok etkilenmiştir.
Türkiye'de Cumhuriyet döneminde dahi evlerde yaygın bir piyano kültürü gelişmemesine rağmen bunun çok farklı boyutunu Azerbaycan'da görebilmemiz mümkündür. Türkiye'nin ünlü bestecilerine ek olarak Azerbaycan'ın değerli bestecilerini de unutmamalıyız! Azerbaycan, gerçekten de bestecilerin ülkesidir!
Aşağıda Türkiye'de yetişmiş bestecilerden bahsedeceğiz:
Asım Can Gündüz
Piyanodan ziyade Rock türü ve gitar enstrümanıya tanıdığımız Asım Can Gündüz, hem Türkiye'deki ünlü radyo kanallarının kurucusu hem de önemli müzik şirketlerinden Zuhal Müzik'in ortaklarından biridir. ABD’nin Blues Hall of Fame organizasyonu Gündüz’e Legendary Blues Artist (Efsanevi Blues Sanatçısı) ödülünü vermiştir.
Erkan Oğur
Erkan Oğur'u da gitarla ve özellikle kendi geliştirdiği perdesiz gitar ile tanımaktayız. Gitarın perdesiz olması ise normal gitardan daha fazla ses olanağı sağlayarak özellikle Türk ve Doğu müzikleri için onu ideal kılmaktadır.
Ahmet Ertegün
Belki özellikle genç nesil bu kişiyi tanımamakta ancak Ahmet Ertegün isimli söz yazarı ve işadamının aslında kim olduğunu öğrendiğinizde şaşırmanız olası! Amerika menşeli Atlantic Records'un kurucusu olan Ertegün, Led Zeppelin, The Rolling Stones, Miles Davis, Ella Fitzgerald, Frank Zappa, Stevie Wonder, Bee Gees, Ray Charles ve Eric Clapton gibi çok sayıda ismi müzik dünyasına kazandırmıştır!
Başarıları tartışılamayan Ertegün aynı zamanda mevlevi müziğini de dünyaya kazandırmış ve tanıtmıştır.
Barış Manço
Manço, yine piyano ile tanınan bir müzisyen olmamasına karşın gitarı, rock şarkıları ve etkileyici söz yazarlığıyla tanınan bir sanatçıydı. Daha çok milliyetçi görüşlere sahip Manço, insancıl, saygılı ve eğlenceli bir kişiliğe sahipti. İşte tam da bundan dolayı kendisine zıt görüşlü Cem Karaca ile bile birlikte sahne almış ve düet yapmışlardır. Barış Manço'nun Japonya konserleri ve anıları da iyi bilinir. Akılda kalıcı ve Türk halkı için kült haline gelmiş gitar destekli ama karışık olmayan besteleri ile özellikle gitara başlayanlar tarafından da çokça tercih edilmektedir.
Cem Karaca
Barış Manço'dan bahsetmişken Cem Karaca'yı unutamazdık! Manço'ya zıt görüşleriyle bilinen Karaca, müzik konusunda onunla ortak noktalarda buluşabilmekteydi. Gitar enstrümanı ve Anadolu Rock türüyle bağdaştırılan Cem Karaca'nın babası varlıklı bir devlet adamıydı ve oğlunun bu şekilde sol düşüncelere dalıp müzisyen olmasını hiç istemiyordu! Benzer müzik türlerinde besteleri ve icraları olan Cem Karaca ve Barış Manço'nun aslında kardeş olduğuna dair bir iddia bile vardır!
Aşağıda ise Bonus olarak Azerbaycan'da yetişmiş dünyaca ünlü bir bestecimizi tanıtıyoruz:
Eldar Mansurov
Piyano enstrümanı ile tanınan Azerbaycanlı Eldar Mansurov dünyaca ünlü Bayatılar isimli besteyi yapmıştır. Bu isim size yabancı geliyorsa daha sonra Sezen Aksu bu eseri "Zalim" ismiyle seslendirmiş ve Edward Maya "Stereo Love" isimli müziğiyle esinlenmiştir.
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
