Biyolojinin gerek kendi hayatımızda gerek TYT ve AYT sınavlarındaki önemine daha önce değinmiştik. Özellikle bir sözelci ya da eşit ağırlıkçı için hayati öneminin olmadığını biliyoruz fakat en ufak puanın ya da tek kişi sıralamanın bile öğrencilerin okulunu, gideceği şehri değiştirip tamamen farklı bir hayat yolu açabileceğini de bir kez daha vurgulamakta fayda var.
Tüm bunları göz önünde bulundurup eğer matematik ya da sayısal alanda bir öğrenci değilseniz ve bu alanlara yetenekleriniz yoksa kendi sözel branşlarınızdan sonra ek puan olarak çözebileceğiniz ilk branş biyoloji olacaktır. Biyolojinin sayısal dersler içinde sayısal görünümlü sözel bir ders olduğundan ve bu sözel dersi iyi anlatabilen bir biyoloji öğretmeni aranıyor olduğundan bahsetmiştik. İşte tam da bu nedenden dolayı sözel veya dilcilerin diğer sayısal derslere nispeten oldukça kolay soru çözebilecekleri bir derstir.
Biyoloji bilginizi aynı zamanda gündelik hayatta bazı aktivitelerinizde dahi kullanabilirsiniz. Bir orman yürüyüşünde bile çevreye, ekosisteme çok daha anlamlı bakabilip, izlediğiniz belgesellerden daha çok keyif almaya başladığınızı keşfedeceksiniz.
Temel Biyoloji Genel Kültür Bilgileri
Temel biyoloji bilginiz olduğu zaman piyasaya zaman zaman sunulan hurafe bilgilere ve akım haline gelmiş uygulamalara tok olur ve mesafeyle bakarsınız.

Örneğin "Alkali Diyet" adında son zamanların oldukça moda diyetini duymuşsunuzdur. Bu diyet, kan ph değerini baz haline getirecek besinleri yiyip kanı asidik hale getirecek besinlerden uzak durma prensibine dayanmakta. Oysa ufak bir biyoloji genel kültürümüz olduğunda kan ph ının oldukça sabit olduğunu ve ufak değişimlerin bile ölümcül olabildiğini ve mide asidimizin her şartta asidik olduğunu bilir ve bu bilgilere mesafeli yaklaşıp sorgulayabiliriz.
Bunun dışında çok oturup yatıp hareket etmediğimizde kaslarımızın yağa dönüştüğünü iddia eden "bilir kişiler" vardır bir başka örnek olarak. Pek tabii süregelen hareket alışkanlıklarımızın altına indiğimizde vücudun yağ oranının artmasını kasın yağa dönüşmesi olarak adlandırılmasının da yanlış bir bilgiden kaynaklı olduğunu hemen anlayabilirsiniz. Temel biyoloji bilgisinden yoksun kişilerin bu tip söylentilere inanması garip değildir.
Canlıların Ortak Özellikleri
Biyolojiye giriş ünitesi ve biyoloji genel kültürü olarak da adlandırabileceğimiz birçok biyoloji öğretmeni için en önemli konu olan Canlıların Ortak Özellikleridir. Canlı derken mantarlar, bakteriler, bitkiler ve hayvanlar gibi tüm canlılık alemini kast etmekteyiz ve aşağıdakiler bu canlıların hepsinin sahip olduğu ortak özelliklerdir.
- Hücresel yapı
- Metabolizma
- Homeostazi (iç denge)
- Beslenme
- Solunum
- Sindirim
- Boşaltım
- Dolaşım
- Büyüme ve Gelişme
- Çoğalma (Üreme)
- Hareket
- Çevresel uyarılara tepki
- Ölüm
Bu biyoloji dersine başlarken ilk başta mutlaka tam anlamıyla bilinmesi gereken bir konu olup bitkilerin durumundan dolayı pek çok öğrencinin kafasının karışabildiği bir kısımdır. Bitkilerin hareket edemediğini farz ederek pek çok öğrenci hareketi, bitkilerin bir özelliği olarak düşünmez. Oysa bitkiler de ağır ve daha ufak miktarlarda da olsa hareket etmektedirler. Bu hareketin en bilinen şekli güneşe yönelmedir.
Canlıların Temel Bileşenleri
Canlıların temel bileşenleri konusu TYT Biyoloji testinde her sene sorulan konulardan olduğu için üzerinde önemle durmamız gereken konulardan birisidir. Konu temel olarak canlıların yapısında bulunan temel bileşikleri (organik ve inorganik bileşikler) , asit ve bazları, canlı yapısında bulunan mineralleri, ATP enzimler ve hormonların vücudumuzdaki görevlerini kapsamlı bir şekilde işleyen biyolojinin temel taşı olarak nitelendirebileceğimiz bir konudur. Burada organik bileşikler olarak tabir edilen bileşikler temelde canlılar tarafından üretilebilen ve dışardan alınmayan bileşiklerdir.

TYT Biyoloji soru dağılımını incelediğimizde hemen her yıl soru çıkan konulardan birinin de canlıların temel bileşenleri konusu olduğunu görüyoruz. Aynı zamanda temel biyoloji bilgileri ve genel kültür altında da incelenebilen bu konunun özetine birlikte göz atalım:
1.Organik Maddeler (Karbonhidratlar, lipidler, proteinler, nükleik asitler, vitaminler, enzimler, hormonlar): Canlıların üretebildiği (Sentezlediği), hücrelerin yapı taşlarını oluşturan temel maddeler, hücrelerin enerji gereksinimlerini karşılamak için ihtiyaç duydukları bazı maddeler ve canlılarda düzenleyici görevler üstlenen (yani hormonlar) biyolojik moleküllere 'Organik madde' adı verilir.
2.İnorganik Maddeler (Su ve mineraller)
3.Enzimler
TYT Biyoloji Konuları ve Soru Dağılımı
2022 TYT biyoloji konuları:
- Canlıların Ortak Özellikleri
- Canlıların Temel Bileşenleri
- Hücre ve Organelleri
- Hücre Zarından Madde Geçişi
- Canlıların Sınıflandırılması
- Mitoz ve Eşeysiz Üreme
- Mayoz ve Eşeyli Üreme
- Kalıtım
- Ekosistem Ekolojisi
- Güncel Çevre Sorunları
TYT Biyoloji hangi konudan kaç soru çıkmış aşağıda görebilirsiniz
SORU DAĞILIMI | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Canlıların Ortak Özellikleri | - | - | 1 | - | - | 1 | - | 1 | - | - | - |
Canlıların Temel Bileşenleri | 1 | 1 | 1 | 1 | 3 | 3 | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 |
Hücre ve Organelleri | 1 | 1 | - | - | 2 | 1 | 2 | - | 2 | 1 | 2 |
Madde Geçişleri | - | - | - | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 | - | 1 | 1 |
Canlıların Sınıflandırılması | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | - | 1 | - |
Hücre Bölünmeleri ve Üreme | 1 | - | 1 | 1 | - | 1 | 1 | 1 | 1 | - | 1 |
Kalıtım | 1 | 2 | 1 | - | 2 | 2 | 1 | 2 | 1 | 2 | 2 |
Ekosistem Ekoloji | 1 | 1 | 1 | 1 | - | 1 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 |
Bitkiler Biyolojisi | - | - | - | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 2 | 3 |
SORU SAYISI | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 13 | 13 | 13 | 13 | 13 | 13 |
AYT Biyoloji Konuları ve Soru Dağılımı
- Sinir Sistemi
- Endokrin Sistem
- Duyu Organları
- Destek ve Hareket Sistemi
- Sindirim Sistemi
- Dolaşım ve Bağışıklık Sistemi
- Solunum Sistemi
- Boşaltım Sistemi
- Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim
- Komünite ve Popülasyon Ekolojisi
- Genetik Şifre-Protein Sentezi
- Fotosentez – Kemosentez
- Hücresel Solunum
- Bitki Biyolojisi
- Canlılar ve Çevre
SORU DAĞILIMI | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 |
---|---|---|---|---|
Sinirim Sistemi | - | - | - | 1 |
Endokrin Sistem | 1 | 1 | 1 | - |
Duyu Organları | - | 1 | - | - |
Destek ve Hareket Sistemi | 1 | - | - | 1 |
Sindirim Sistemi | - | 1 | 1 | - |
Dolaşım ve Bağışıklık Sistemi | 1 | 1 | 1 | 1 |
Solunum Sistemi | 1 | 1 | 1 | - |
Üriner Sistem | - | 1 | 1 | 1 |
Üreme Sistemi ve Embriyonik Gelişim | - | - | - | - |
Komünite ve Popülasyon Ekolojisi | 2 | 2 | - | 2 |
Nükleik Asitler | - | 1 | 1 | - |
Genetik Şifre ve Protein Sentezi | 2 | 2 | 1 | 3 |
Canlılık ve Enerji | - | - | - | - |
Fotosentez ve Kemosentez | 1 | 1 | 1 | 1 |
Hücresel Solunum | 1 | 1 | 1 | - |
Bitki Biyolojisi | 2 | - | 3 | 2 |
Canlılar ve Çevre | 1 | - | 1 | 1 |
SORU SAYISI | 13 | 13 | 13 | 13 |
AYT ile TYT Arasındaki Temel Farklılıklar
TYT (Temel Yeterlilik Testi), öğrencilerin sahip oldukları temel yeterliliklerini ölçen birinci oturum sınavıdır. AYT (Alan Yeterlilik Testi) ise öğrencilerin kendi alanlarında sahip oldukları başarılarını ölçen ikinci oturum sınavıdır. Dolayısıyla AYT Biyoloji soruları daha detaylı olabilmektedir.
TYT'de toplam 6 adet biyoloji sorusu çıkarken AYT'de 13 biyoloji sorusu çıkacaktır. Dolayısıyla TYT daha yüzeysel ve az miktarda biyoloji sorusu içerirken AYT daha alana özel ve fazla sayıda biyoloji sorusu içermektedir.
Dolayısıyla eğer AYT Biyolojiye girmeyi düşünmüyorsanız TYT Biyoloji kaynaklarını satın almanız ve bunlar üzerinden çalışmalarınızı yürütmeniz sizin için yeterli olacaktır.
TYT Hakkında Temel Bilgiler
*YKS'de etkisi %40'tır. Bu açıdan bir önceki sınav sistemi olan YGS-LYS ile paraleldir.
*TYT sınavında baraj puanı 150’dir. TYT sınavından en az 150 puan alan ve Alan Yeterlilik testlerinden herhangi birinden en az 180 puan alan öğrenciler lisans programlarını tercih etme hakkına kavuşurlar.
*TYT sınavında tüm derslerin soru değerleri aynı değildir. TYT sınavında 1 Matematik sorusunun değeri 1,3; 1 Türkçe sorusunun değeri 1,3; Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler sorularının ise her birinin 1,4 ham puan değerine sahip olduğu söylenebilir. Ancak ham puanlar üzerinde standart sapmaların yaratacağı etki soruların değerini değiştirebilir.
*Yeni sınav sistemiyle üniversite hazırlık süreçlerine gelen en büyük değişikliklerden biri herhangi bir yılda aldığınız puanın bir sonraki sene de geçerli olması. Adaylar TYT'den 200 ve üzeri puan alabilirlerse bu puanı tercih yapmadıkları takdirde isteğe bağlı olarak bir sonraki yıl da kullanabilecekler. Burada altı çizilmesi gereken nokta, bu uygulamanın bir zorunluluk değil, bir tercih olarak tasarlanmış olmasıdır.