"Oyunculuk, kendini başkasının yerine koyma sanatı değil, kendini o başkası içinde bulma sanatıdır."
Bu sözler, metot oyunculuğunun belki de en bilinen uygulayıcısı olan Marlon Brando'ya ait. Peki, Brando gibi efsanevi oyuncuların sahnede yarattığı o büyüleyici gerçeklik hissini nasıl yakaladıklarını hiç merak ettiniz mi? İşte bu noktada devreye "metot oyunculuğu" giriyor.
Hollywood'un altın çağında parlayan yıldızlardan günümüzün yetenekli oyuncularına kadar birçok ismin başvurduğu bu teknik, oyunculuğa bambaşka bir boyut kazandırıyor. Peki, nedir bu metot oyunculuğu? Neden bu kadar çok konuşuluyor? Ve gerçekten de söylendiği kadar etkili mi?
Metot oyunculuğu nedir? Bir oyuncunun rolüne hazırlanırken karakterin duygusal ve fiziksel dünyasına derinlemesine dalmasını, adeta o karakterin ta kendisi olmasını amaçlayan bir dizi teknik eğitimi içeriyor aslında. Bu, sadece replikleri ezberlemekten çok daha fazlasını gerektiriyor. Oyuncu, karakterin geçmişini, motivasyonlarını, hayallerini, korkularını, kısacası tüm yaşantısını içselleştirerek rolü canlandırıyor. Kendi deneyimlerinden, anılarından ve duygularından yararlanarak karaktere hayat veriyor.
Oyunculuk eğitimi almış olan her oyuncu bu teknikleri en iyi şekilde öğrenmiştir. Düşünsene, bir rol için aylarca o karakter gibi yaşıyorsun. Onun gibi giyiniyor, onun gibi konuşuyor, onun gibi hissediyorsun. Sokakta yürürken, yemek yerken, hatta uyurken bile o karakterin zihninin içinde yaşıyorsun. İşte metot oyunculuğu tam olarak bu!
Metot Oyunculuğunun Doğuşu ve Stanislavski'nin Mirası
"Metot oyunculuğu, gerçekliği taklit etmekle ilgili değil gerçeği yaratmakla ilgilidir."
Lee Strasberg
Her şey, 20. yüzyılın başlarında Rus aktör ve yönetmen Konstantin Stanislavski ile başladı. Stanislavski, oyuncuların sahnede daha gerçekçi ve inandırıcı performanslar sergilemelerine yardımcı olmak için bir sistem geliştirdi. Bu sistem, oyuncunun rolü anlamak için karakterin motivasyonlarını, geçmişini ve ilişkilerini analiz etmesini ve bu bilgileri kullanarak rolü canlandırmasını vurguluyordu.
Stanislavski'nin fikirleri, daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne göç eden öğrencileri tarafından Batı'ya taşındı. Lee Strasberg, Stella Adler ve Sanford Meisner gibi isimler, Stanislavski sistemini kendi yorumlarıyla geliştirerek metot oyunculuğunun temellerini attılar. Özellikle Strasberg, New York'ta kurduğu Actors Studio'da metot oyunculuğu eğitimi vererek bu tekniğin Hollywood'da yaygınlaşmasında önemli bir rol oynadı. Actors Studio, Marlon Brando, Robert De Niro, Al Pacino gibi efsanevi oyuncuların yetiştiği bir okul haline geldi.
Stanislavski'nin öncülüğünü yaptığı klasik oyunculuk yöntemleri, sistemin oyunculuk dünyasında devrim yaratacağına ve oyuncuların canlandırdıkları karakterle daha fazla bağlantı kurmasına neden olacağına inanan Strasberg gibi meraklı oyuncular tarafından araştırıldı.
Lee Strasberg gün geçtikçe bu sisteme daha takıntılı hale geldi ve daha önce Konstantin Stanislavski tarafından eğitilmiş oyunculuk öğretmenleriyle Stanislavski Sistemi oyunculuk teknikleri hakkında daha fazla çalışmaya başladı. Sistem üzerine yaptığı devamlı çalışma sayesinde Strasberg, metot olarak bilinen tekniklerini geliştirdi.
Strasberg'in Yöntemi ile Stanislavski'nin Sistemi arasındaki temel ayrım, Stanislavski'nin duygu yaratmak için sahnede deneyimlenen duygusal olayların ham olarak yeniden canlandırılmasına teşvik ederken, Strasberg'in benzer bir duygu dalgalanmalarına neden olabilecek uyaranları tutarlı bir şekilde canlandırmak için eğitime ve alıştırmaya teşvik etmesidir.
Bununla birlikte, Strasberg'in Yöntemi'nin tanımını daha karmaşık hale getirmeden temel olarak açıklamak gerekirse, bu yöntem
oyuncunun varsayımsal durumlar altında gerçekçi davranmak için kendisini şiddetle eğittiği içsel ve psikolojik bir tekniktir.
"Sahnede 'doğru' olanı yapmakla ilgilenmiyorum. 'Gerçek' olanı yapmakla ilgileniyorum."
James Dean
Metot Oyunculuğunun ABC'si - Rolün Derinliklerine Yolculuk
Peki, bir oyuncu metot oyunculuğunu nasıl uygular?
- Oyuncu, öncelikle canlandıracağı karakteri derinlemesine analiz eder. Senaryoyu defalarca okur, karakterin geçmişini, motivasyonlarını, ilişkilerini, hayallerini, korkularını ve değerlerini anlamaya çalışır. Karakterin nasıl bir dünyada yaşadığını, nasıl bir aileden geldiğini, hangi olayların onu şekillendirdiğini araştırır.
- Sonrasında karakterin duygusal dünyasına girmek ve onun hissettiklerini anlamak için kendi kişisel deneyimlerinden ve anılarından yararlanır. Örneğin, karakter büyük bir kayıp yaşamışsa, oyuncu kendi geçmişindeki bir kayıp anısını hatırlayabilir ve o anı yeniden yaşayarak karakterin acısını hissetmeye çalışabilir. Bu, "duygusal hatırlama" olarak bilinen bir tekniktir.
- Daha sonra karakterin fiziksel özelliklerini ve hareketlerini benimser. Karakter nasıl yürür, nasıl oturur, nasıl konuşur? Gerekirse kilo alır ya da verir, saç stilini değiştirir, hatta aksan çalışır. Amaç, karaktere fiziksel olarak daha çok benzemek ve onu daha inandırıcı kılmaktır.
- Son olarak da, rolü daha iyi anlamak ve karaktere daha derinlemesine bir bağ kurmak için doğaçlama yapar. Senaryoda yazmayan sahneleri canlandırarak, karakterin farklı durumlar karşısında nasıl tepki vereceğini keşfeder. Bu, oyuncunun karakteri daha iyi anlamasına ve onu daha organik bir şekilde canlandırmasına yardımcı olur.
Metot Oyunculuğunun Yıldızları
Metot oyunculuğu denince akla gelen ilk isim Marlon Brando'dur. "A Streetcar Named Desire" ve "On the Waterfront" gibi filmlerde sergilediği doğal ve etkileyici performansıyla oyunculuk tarihine damga vuran Brando, rol aldığı karakterlere bürünmek için haftalarca hatta aylarca o karakter gibi yaşardı. "A Streetcar Named Desire" filminde Stanley Kowalski rolüne hazırlanırken haftalarca New Orleans'ın sokaklarında dolaşmış, insanları gözlemlemiş ve onlarla sohbet etmişti.
Metot Oyunculuğunun Karanlık Yüzü - Kaybolan Benlikler ve Tükenen Ruhlar
"Metot, bir aktörün en derin ve en kişisel kaynaklarına ulaşmasını sağlar, ancak aynı zamanda tehlikeli de olabilir. Kendinizi kaybetme riski her zaman vardır."
Al Pacino
Her şey güzel görünüyor değil mi? Rolüne bu kadar derinlemesine bürünmek, karakteri adeta yaşamak... Ama işin bir de karanlık tarafı var. Metot oyunculuğu, bazı oyuncular için tehlikeli bir saplantıya dönüşebiliyor. Kimliklerini kaybedebiliyor, ruh sağlığı bozulabiliyor ve hatta gerçek hayatlarıyla kurgu arasındaki çizgiyi kaybedebiliyorlar.
Bir düşünün, aylarca karanlık ve rahatsız edici bir karakteri canlandırıyorsunuz. Onun öfkesini, acısını, travmalarını içselleştiriyorsunuz. Peki, çekimler bittiğinde günlük hayatınıza döndüğünüzde tüm o içselleştirmeye çalıştığınız duygulardan nasıl kurtulacaksınız? Ya da kendinizi o karakterden nasıl ayıracaksınız? İşte bu, metot oyunculuğunun en büyük risklerinden biri.
Bazı oyuncular, rol ile gerçek hayat arasındaki sınırı belirlemekte zorlanıyor ve karakterin etkisinden uzun süre çıkamıyorlar. Bu da depresyon, anksiyete, uykusuzluk, madde bağımlılığı gibi ciddi sorunlara yol açabiliyor. Hatta bazı durumlarda oyuncular, karakterin psikolojik sorunlarını bile geliştirebiliyorlar.
Örneğin, Heath Ledger'ın "The Dark Knight" filminde Joker rolüne hazırlanırken uykusuzluk ve depresyon yaşadığı ve bu durumun ölümüne bile neden olabileceği söyleniyor. Daniel Day-Lewis ise "My Left Foot" filminde serebral palsili bir yazarı canlandırırken aylarca tekerlekli sandalyede yaşadı ve bu süreçte fiziksel ve ruhsal olarak yorgun düştü.
Metot Oyunculuğu Hakkındaki Tartışmalar
Metot oyunculuğu, oyunculuk dünyasının en tartışmalı konularından biri. Bazı eleştirmenler, bu tekniğin aşırıya kaçtığını ve oyuncuların kendi egolarını tatmin etmek için kullandıklarını savunuyorlar. Ayrıca, metot oyunculuğunun her rol için uygun olmadığı ve bazı durumlarda oyunculuğu zorlaştırdığı da ileri sürülüyor.
Diğer yandan, metot oyunculuğunun savunucuları, bu tekniğin oyuncuların rollerine daha derinlemesine bir bağ kurmalarına ve daha gerçekçi performanslar sergilemelerine yardımcı olduğunu belirtiyorlar. Ayrıca, metot oyunculuğunun oyuncuların empati yeteneğini geliştirdiğini ve onları daha iyi birer insan yaptığını da söylüyorlar.
Ünlü Metot Oyuncuları
Lee Strasberg metot oyunculuğunu geliştirdiğinden beri bu yöntem birçok yerde çalışılmış ve kendilerini bir role tamamen kaptırmak için birçok oyuncu bu yöntemin kritik unsurlarını öğrenip uygulamaya koymuştur.
Metot oyunculuğu denince akla gelen ilk isim Marlon Brando'dur. "A Streetcar Named Desire" ve "On the Waterfront" gibi filmlerde sergilediği doğal ve etkileyici performansıyla oyunculuk tarihine damga vuran Brando, rol aldığı karakterlere bürünmek için haftalarca hatta aylarca o karakter gibi yaşardı. "A Streetcar Named Desire" filminde Stanley Kowalski rolüne hazırlanırken haftalarca New Orleans'ın sokaklarında dolaşmış, insanları gözlemlemiş ve onlarla sohbet etmişti.
Metot oyunculuğu yöntemini kullanan günümüz oyuncularından belki de en başarılısı ise Daniel Day-Lewis'dir. Day-Lewis oynadığı rollerin içinde adeta kaybolur ve tabii ki bu genelde Oscar ödülü almasıyla sonuçlanır.
Hatta, Day-Lewis En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü tam 3 kez kazanarak bir ilke imza atmıştır. Day Lewis'in
"Mohikanların Sonuncusu", "Kan Dökülecek", "Sol Ayağım" ve Lincoln'deki rollerinde gösterdiği performans metot oyunculuğu hakkında size az çok bir fikir verebilir.
Tabii ki bu kadar bilindik bir yöntemi tek uygulayıp başarılı olan kişi Day-Lewis değildir. Metot oyunculuğunu icra eden diğer yetenekli sanatçılar arasında Christian Bale, Robert De Niro, Anne Hathaway, Angelina Jolie, Sean Penn, Hilary Swank ve Forest Whitaker bulunmaktadır.Şimdi tüm zamanların en iyi yöntem oyunculuk performanslarından bazılarını inceleyeceğiz:
Robert De Niro, " Kızgın Boğa" filminde Jake LaMotta rolüyle: De Niro, boksör Jake LaMotta'nın kariyeri boyunca değişen görünüşünü yansıtabilmek için 27 kilo almıştır. 1980 filmindeki bu performans, De Niro'ya ikinci Oscar'ını kazandırdı ve halen tüm zamanların oyuncuyu fiziksel anlamda dönüştürmüş en güçlü performanslardan biri olarak kabul ediliyor.
Charlize Theron "Cani" filmindeki Aileen Wuornos rolüyle : Filmde Theron'un canlandırdığı problemli bir seri katil rolü ünlü yıldıza fiziksel anlamda büyük değişiklikler yaptırmıştır.
Theron bu rolle sinema tarihindeki en mükemmel performanslardan birini göstermiştir. Theron rolü için 14 kilo aldı ve karakteri en iyi şekilde yansıtabilmek için oldukça bakımsız bir şekilde kamera karşısına geçti. Peki bu dönüşüme değecek bir performans sergiledi mi? Kesinlikle evet! Theron Aileen Wuornos rolüyle 76. Akademi Ödülleri'nde En İyi Kadın Oyuncu Oscar'ını kazandı.
Forest Whitaker "İskoçya'nın Son Kralı" filminde Idi Amin rolünde : Amin'in aksanı çok ustalık isteyen bir aksandı ve kimse Amerikalı bir aktörün bunda ustalaşabileceğini beklemiyordu. Ancak Whitaker, lehçeyi tamamen benimsemek ve performansı için akıcı bir şekilde Svahili dili öğrenerek herkesi şaşırttı.
Ugandalılar Whitaker'ı rolüne bu denli adanmışlığından dolayı tebrik etmiş ve Whitaker bu performansıyla En İyi Erkek Oyuncu Oscar ödülünü kucaklamıştır.
Al Pacino, Daniel Day-Lewis, Meryl Streep, Heath Ledger gibi isimlerde metot oyunculuğunu başarıyla uygulayan oyuncular arasında yer alıyor. Daniel Day-Lewis, "My Left Foot" filminde serebral palsili bir yazarı canlandırmak için aylarca tekerlekli sandalyede yaşadı ve konuşma terapisi gördü. Meryl Streep ise "Sophie's Choice" filminde Polonyalı bir kadın rolü için Polonya aksanı çalıştı ve karakterin geçmişini anlamak için toplama kamplarını ziyaret etti.
Tabii ki siz de Meisner tekniği ya da Brecht'in oyuncu tekniği gibi daha birçok oyunculuk tekniği arasından metot oyunculuğunu seçebilirsiniz!
Metot oyunculuk nedir ne değildir sorusunu yanıtladığımıza göre şimdi gelelim bu konuda özel ders almak isteyen kişilere! Superprof üzerinde oyunculuk alanında eğitim vermekte olan 140'a yakın öğretmen vardır. Hemen sitemizi ziyaret edip yaşadığınız şehir ve "oyunculuk" anahtar kelimesiyle yakın çevrenizde oyunculuk vermekte olan öğretmenleri bulabilirsiniz.
Öğretmenlerimizin oluşturduğu profillerde hangi teknikleri çalıştırdıklarını ve aldığı eğitimleri görebilirsiniz. Sitemizde spesifik olarak metot oyunculuğu üzerine ders vermekte olan öğretmenlerimiz de vardır. Hemen sitemizi ziyaret edebilir ve en kısa zamanda oyunculuk alanında bir profesyonelden ders alma şansını yakalayabilirsiniz. İyi şanslar diliyoruz!
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
