Anton Çehov, Rus edebiyatının öncü isimlerinden biridir. Kısa öyküleri ve yazdığı oyunlarıyla dünya klasikleri arasında kendine yer edinen usta yazar Anton Çehov’un asıl mesleği cerrahlıktır. Ancak yazma aşkı ağır basan Çehov, mesleğinden vazgeçerek tiyatro ve edebiyat dünyasında yankı bulan pek çok eserle adından söz ettirmiştir. Peki Anton Çehov kimdir? Ayrıca, eserlerin orijinal dilindeki nüansları keşfetmek isteyenler için, rusça özel ders yararlı olabilir.
1860 yılında dünyaya gelen Anton Pavloviç Çehov, tarihteki en büyük kısa öykü yazarlarından biridir. Altı çocuklu bir ailede üçüncü çocuk olan Çehov, tıp eğitimi görürken dergi ve gazetelerde öyküleri yayınlanmaya başladı. 'Cerrahlık', 'Cansız Ceset', 'Kaçak' gibi öykülerini üniversiteyi bitirdiği yıllarda yazdı.
Anton Çehov, edebi kimliğinin yanı sıra bir doktordu. Bir keresinde “Tıp benim yasal karımdır ve edebiyat benim metresimdir” demiştir.
Tiyatro oyunlarıyla ünü yakalayan Çehov, öykülerinde mutsuz çocukların otobiyografilerine yer verdi. Zor koşullar altında geçen çocukluk yılları hep hüzünlü, incinmiş çocukları anlatmasına neden oldu.
1887'de 'Alacakaranlık' adlı öykü kitabıyla Rus Akademisi tarafından verilen Puşkin Ödülü'nü aldı. Aynı yıl Moskova'da sahnelenen tiyatro oyunu 'Ivanov' ile büyük başarı kazandı. İlerleyen yıllarda yazdığı "Martı", o dönemin tiyatro anlayışına ters düştüğü için ilk gösteriminde başarısızlıkla karşılaştı. Ne var ki, bu yenilikçi oyun birkaç yıl sonra yeniden sahnelendiğinde, seyirci onun incelikli anlatımını ve derin karakter çözümlemelerini takdir etti ve "Martı", Çehov’un en önemli eserlerinden biri olarak edebiyat tarihine kazındı.
Bu başarıyı sırasıyla "Vanya Dayı", "Üç Kızkardeş" ve "Vişne Bahçesi" izledi. Çehov bu eserlerde, insan doğasının görünmeyen yanlarını sahneye taşıyarak tiyatroda bambaşka bir ifade biçimi yarattı ve modern tiyatronun öncülerinden biri haline geldi.
Çehov, 1894 yılında vereme yakalandı. 15 Temmuz 1904 yılında 44 yaşında Almanya'da hayata veda etti. Ölümünden 40 yıl sonra eserlerinin tamamı 20 ciltlik bir seri halinde yayımlandı. Günümüzde hala tiyatro oyunları, çeşitli sahnelerde yorumlanıyor.
Anna Karenina, Savaş ve Barış, Diriliş… Bu kitapların yazarı Tolstoy’u daha yakından tanıyın.
Anton Çehov en Çok Okunan Kitapları
Çehov’da büyük olaylar, sansasyonel dönüşler yoktur. Çehov’un dehası, sessizce felaketleri anlatabilme becerisinde yatar.
İnsanlar, bir devrimde ya da bir savaşta değil; bir fincan çayın yanında, bir ağustos böceğinin sesinde, bir kayan yıldızın altında yavaş yavaş tükenirler.
Onun eserlerinde kahkahalar vardır ama acı kahkahalar; umutlar vardır ama boş umutlar; ve en önemlisi, hayatın ta kendisi vardır!
Anton Çehov Martı
Ne kadar harika bir gün çay mı demlesem, kendimi mi assam bilemiyorum
Martı
Çehov'un Martı adlı oyunu ilk sahnelendiğinde seyirciler beğenmedi, oyun yarıda yuhalandı — yani tam bir fiyasko ile karşılaştı. Ancak bugün dünya tiyatrosunun en derin oyunlarından biri kabul ediliyor. Oyun, genç yazar Treplev'in, yaşlanmakta olan ünlü aktris annesi Arkadina ile olan dramatik ilişkisini ve aşka, sanata, hayata dair büyük hayal kırıklıklarını anlatır.
Treplev yeni bir sanat formu yaratmak ister ama annesi ve toplum tarafından ezilir. Aşk da onu kurtaramaz: Nina'nın, Martı gibi özgür olmak isterken düşüşü, onun da hayatına mal olur.
Çehov burada çok önemli bir gerçeği gösterir: Sanat ve yaşam idealinin çarpışması çoğunlukla sessiz bir intihardır. Bütün karakterler bir şeyler ister, ama hiçbir şeyi gerçekleştirecek cesarete sahip değildirler. Hayat, büyük laflar edilerek değil, sessiz tükenişlerle biter.
Vanya Dayı
.. hepinizin içinde yok edici bir şeytan var... Ağaçlara da, kuşlara da, kadınlara da, birbirinize de hiç acımıyorsunuz...
Vanya Dayı
"Vanya Dayı", kırsalda geçen, iç sıkıntısının ve boşa harcanan hayatların destanıdır. Vanya, hayatını başkalarının idealleri için tüketmiş bir adamdır. Serebryakov adındaki yaşlı profesör için yıllarca çalışır, ancak sonunda adamın sıradan bir çıkarcı olduğunu fark eder.
Bu bir trajedi değildir; bu, trajedinin bile yaşanmadığı o sessiz bataklıktır. Vanya, intikam almaya bile yelenir ama beceremez çünkü Çehov’un karakterleri kahramanlık yapacak enerjiyi bile bulamaz.
Bu oyunda, küçük insanın büyük hayalleriyle trajik bir şekilde uzlaşamayışı anlatılır. İnsan sadece yaşar, pişman olur ve toprağa karışır. Kahramanlık bekleyenlere Çehov şöyle fısıldar: "Belki de hayat böyle bir şeydir; devrimsiz, sessiz ve hüzünlü."
Dostoyevski'nin hangi kitapları okunmalı? Diye merak ediyorsanız bu yazı tam size göre.
Üç Kız Kardeş
Ya neden yaşadığını bileceksin ya da her şeyin boş, saçma olduğunu kabul edeceksin.
Üç Kız Kardeş
Üç kız kardeş Olga, Maşa ve İrina kasaba hayatının kasveti içinde sıkışıp kalmışlardır. Hepsi "Moskova" hayaliyle yaşar: kültürün, aşkın, anlamın olduğu yere dönmek isterler. Fakat bir türlü gidemezler.
Her karakter, geleceğe dair bir umut taşır ama hiçbir şey değişmez; zaman hepsini içer, umutları da, hayalleri de sessizce yok eder.
Çehov burada, insanın geleceğe yatırım yaparak bugünü harcamasının trajedisini anlatır. Oyun, “bir gün her şey güzel olacak” yalanının nasıl bir zehir olduğunu gösterir. Finalde karakterler hala Moskova hayali kurar ama izleyici bunun asla gerçekleşemeyeceğini anlar.
Vişne Bahçesi
Mutlu olun... Boş verin... Dünyada her şeyin bir sonu var...
Vişne Bahçesi
Çehov’un veda eseri. Çehov'un ölümünden önce yazdığı son büyük oyun. Vişne Bahçesi, soylu bir ailenin eski ihtişamını kaybetmesini ve arazilerinin satılmasını anlatır. Aile üyeleri hala geçmişin ihtişamlı günlerinde yaşarken, yeni para sahipleri, eski köle sınıfından gelen tüccarlar, mallarını satın alır.
Bu oyun görünüşte hafif bir komedi gibi yazılmıştır ama altındaki ironi çok derindir:
Dünya değişmektedir, değişime direnenler ise trajik bir şekilde tarihin çöplüğüne savrulacaktır.
Altıncı Koğuş – Öykü
"Dünyayı değiştirmeye çalışmazsan, yavaşça ölürsün. Ama değiştirmeye çalışırsan, seni deli ilan ederler."
Altıncı Koğuş
Bu uzun öykü, adını akıl hastanesinin en karanlık bölümünden alır: Altıncı Koğuş. Burada tutsak olan Ivan Dmitriç adındaki entelektüel, “aklı başında” ama sistemin kıskacına düşmüş bir figürdür. Onunla sohbet etmeye başlayan doktor Andrey Yefimich, zamanla hastanın fikirlerinden etkilenmeye başlar ve ironik biçimde, kendi akıl sağlığı sistem tarafından sorgulanır hale gelir.
Çehov burada sınırları çok tehlikeli şekilde bulanıklaştırır: Gerçek delilik nedir? Toplumun çürümüş normlarına uymayan kişi mi delidir, yoksa her gün aynı yalanları yaşayan kalabalık mı?
Doktor, sorgulamaya başladığı an dışlanır, sonra tımarhaneye kapatılır. Tıpkı Sokrates gibi, düşüncesi suç olur. Ama bu bir felsefi diyalog değil, psikolojik bir infazdır.
Çehov, Altıncı Koğuş’ta adeta bağırmadan çığlık atar. Akıl hastanesinin duvarları, aslında Rus toplumunun çürümüşlüğünün, entelektüelin çaresizliğinin ve vicdanın mezar taşlarının simgesidir.
Çehov, büyük dramları alçak sesle anlatan bir yazardı. Onun eserlerinde insanlar bağırmaz; bakar, susar, iç çeker. Ama o sessizlikte öyle bir yankı vardır ki, yankısı yüzyıllar sürer. Bugün hala, bir durup içimize baktığımızda, o durgun ifadeli adamın kaleminden dökülen satırlarla kendimizi yüzleşirken buluruz. Ayrıca, bu derin ifadeleri orijinal dilinde anlamak için rusça kursu değerlendirebilirsiniz.
Maksim Gorki, Sovyet devrimci edebiyatının babası ve sosyalist gerçekçilik doktrininin kurucusu olarak kabul edilen bir Rus yazardır. Onu daha yakından tanımak ister misiniz?
İlginç Bilgiler: Çehov’un Sessiz Fırtınaları
- Tiyatrodan Tiksinip Tiyatroyu Değiştirdi: Çehov, gençliğinde tiyatroyu "yapay ve abartılı" bulurdu. Ama sonra yazdığı oyunlarla, tiyatroda yepyeni bir gerçekçilik akımı başlattı. Stanislavski ile işbirliği, modern tiyatronun temel taşlarından biri oldu.
- Doktorluğu Bırakmadı: Ünlü olduktan sonra bile doktorluk yapmaya devam etti. Hatta ücretsiz muayeneler yaptığı, köylere sağlık hizmeti götürdüğü bilinir. Ona göre, edebiyat insanı iyileştirir ama doktorluk insanı yaşatır.
- Kısa Öyküde Devrim Yaptı: Çehov, kısa öykü türünü başlı başına bir sanat formuna dönüştürdü. Hikayelerinde genellikle "olay" değil "durum" vardır. Olay örgüsünden çok atmosfer yaratır; karakterler konuşmaz, içlenir.
- Erken Veda: Verem hastalığı nedeniyle 1904’te, henüz 44 yaşında hayata veda etti. Ölüm döşeğinde, doktoruna sadece "Ben ölüyorum" dedi ve bir bardak şampanya içtikten sonra sessizce gözlerini kapadı.
Çehov, büyük dramları alçak sesle anlatan bir yazardı. Onun eserlerinde insanlar bağırmaz; bakar, susar, iç çeker. Ama o sessizlikte öyle bir yankı vardır ki, yankısı yüzyıllar sürer. Bugün hala, bir durup içimize baktığımızda, o durgun ifadeli adamın kaleminden dökülen satırlarla kendimizi yüzleşirken buluruz.
Çehov'un Vanya Dayı kitabını okuduysanız bu filmdeki karakterler size tanıdık gelecek. Öyleyse patlamış mısırları hazırlayın, film zamanı! 🍿
Dört büyük Rus edebiyatı yazarı; gerçek hayattan öyküler, derin psikolojik analizler ve insanın varoluşuna dair büyük sorularla yüzleştirir bizi. Gelin birlikte onları tanıyalım.
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
