İyi bir hamle görünce, bekleyin, daha iyisini arayın.
Emanuel Lasker
Satranç oynamaya yeni başladın ama hala strateji kurmakta zorlanıyor musun?
Oyun sırasında taşları nasıl daha etkili kullanabileceğini mi merak ediyorsun?
İşte satrançta atı en iyi şekilde kullanman için hazırladığımız rehber!
Öncelikle atın güçlü yönlerine gelin bir göz atalım:
Satrancın Kısa Tarihi
Satranç, 6. yüzyılda Hindistan’da ortaya çıktı. Rivayete göre oyun, bir Hint kralının can sıkıntısını gidermek için tasarlanmıştı.
Efsaneye göre Hintli Brahman Sissa, bu oyunu kral için icat etti. Kral oyunu o kadar beğendi ki Sissa’ya ödül olarak ne istediğini sordu. Sissa ise mütevazı bir şekilde, ilk kareye bir buğday tanesi, her sonraki kareye de bir öncekinden iki kat fazla buğday tanesi konulmasını istedi. Kral, bu basit görünen isteği hemen kabul etti.
Ancak hesaplandığında bu miktar 18 kentilyon buğday tanesine denk geliyordu, yaklaşık 24 kilometre uzunluğunda ve 1,5 kilometre yüksekliğinde bir silo gerektirirdi! Bugün bile dünyada bu kadar buğday üretilmiyor.
Sissa, aslında bu ödülü hiç almadı. Bunun yerine krala satrançtaki gibi düşünmeden adım atmaması gerektiğini, kararlarını dikkatle vermesini ve gücünü ya da parasını ele geçirmek isteyenlere kanmamasını öğretti.
Orijinal adıyla “Şatranc” oyunu önce Pers topraklarına, oradan Arap dünyasına ve sonrasında İspanya ile İtalya’ya ulaştı. 800’lü yıllarda bir Arap lordu, Şarlman’a fildişinden yapılmış bir satranç takımı hediye etti. 1250’de ise Aziz Louis’e kristal ve taştan yapılmış bir set armağan edildi.
Başlangıçta yalnızca soyluların oynadığı bir oyundu. Günümüzde ise satranç takımları genellikle gül ağacı, şimşir veya abanoz gibi ahşaplardan yapılıyor.
Orta Çağ’da oyunun kurallarında büyük değişiklikler yapıldı. Bu dönemde vezir oyuna eklendi. Daha önce bu taş, kralın veziri yani danışmanıydı ve yalnızca sınırlı hamleler yapabiliyordu. Bugün bildiğimiz net kurallar o dönemden beri çok değişmedi; büyük yeniliklerin çoğu ise yüzyıllar boyunca yavaş yavaş ortaya çıktı.
1950’lerde satrançta modern teoriler gelişti. Karpov gibi Rus oyuncular ve Fischer gibi Amerikalılar oyuna yeni bakış açıları kazandırdılar. Ardından Kasparov, özellikle “Deep Blue” adlı güçlü satranç yapay zekası ile karşılaştığında satranca yeni bir boyut ekledi. Kasparov, bu makineye karşı birkaç kez yenilgi yaşasa da sonunda onu mağlup etmeyi başardı.
At Taşı: Güçlü Bir Hamle Unsuru
Satranç tahtası, siyah ve beyaz olarak dönüşümlü dizilmiş 64 kareden oluşur.
Her oyuncunun toplamda şu taşları bulunur:
- 1 şah
- 1 vezir
- 2 fil
- 2 at
- 2 kale
- 8 piyon
Beyaz oyuncu atlarını b1 ve g1 karelerine, siyah oyuncu ise b8 ve g8 karelerine yerleştirerek başlar.
Satranç öğrenmeye yeni başlayan herkesin ilk yapması gereken şey, taşların nasıl hareket ettiğini öğrenmektir. Peki ya satrançta at nasıl gider? Satrançta at geri gider mi?
At’ın hareketi diğer tüm taşlardan farklıdır. “L” şeklinde hareket eder.
Yani 2 kare yatay + 1 kare dikey, ya da 2 kare dikey + 1 kare yatay ilerleyebilir. Bu “L” şekli çevrilebilir veya tersine döndürülebilir, fark etmez, kural aynı kalır.
At, çevresindeki 8 farklı kareyi tehdit edebilir, bu da özellikle tahtanın ortasında oldukça güçlü bir taş olmasını sağlar.
Dikkat etmen gereken bir durum da çatal (fork) taktiğidir: At, aynı anda iki veya daha fazla taşı tehdit edebilir. Ayrıca atın diğer taşların üzerinden atlayabilen tek taş olduğunu unutma, bu da onu oldukça özel kılar.
Oyun başında, oyuncular atlarını piyonların üzerinden geçirerek ilk hamlelerini yapabilirler. At, rakip taşın bulunduğu kareye sıçrayarak onu alabilir. Bu özelliğiyle kapalı pozisyonlarda son derece işlevseldir.
Kısaca, atın güçlü yönleri şunlardır:
- Kapalı oyunlarda etkili bir taş olması
- Tahtanın merkezini kontrol edebilmesi
- Bir hamlede birçok kareye ulaşabilmesi
Atın hareketlerini inceledikçe, oyunda ne kadar kullanışlı olduğunu fark edeceksin. Oyun ilerledikçe vezir gibi güçlü taşlar sahneye çıktığında atın etkisi azalsa da, tek bir doğru hamleyle oyunu açmak veya bir saldırıyı püskürtmek mümkün olur.
Satrançta gerçekten ustalaşmak istiyorsan, oynadığın oyunları analiz et ve taşların gücünü anlamaya çalış. Satranç dünyasının seni ne kadar şaşırtabileceğini göreceksin.
At ile Açılışlarda Ustalaşmak
Oyunun başlangıcında at taşı oldukça kullanışlıdır.
Daha ilk hamlelerde kendi sırasını terk edebilir ve özellikle yeni başlayan oyuncuların strateji geliştirmesine yardımcı olur. Rakip piyonları kolayca tehdit edebilmesi sayesinde oyuna hızlı bir şekilde dahil olur. Aynı zamanda büyükustalar (grandmaster) tarafından da sıkça tercih edilir çünkü at, çok sayıda stratejik olasılık sunar.
At, birkaç hamlede rakibi şah çekme fırsatı yaratabilir ve aşırı saldırgan rakiplere karşı kontra atak yapmanı sağlar.
İşte at taşını açılışlarda etkili kullanabileceğin bazı stratejiler:
At, satrançtaki diğer taşların üzerinden zıplayabilen tek taştır. Bu özelliği sayesinde sıkışık pozisyonlarda bile beklenmedik hamleler yapabilir. ♞
İki At Savunması
Yeni başlayan oyuncular arasında oldukça yaygın olan İki At Savunması (Two Knights Defense), satrancın en temel ilkelerinden biri olan taş geliştirmeyi öğretir. Bu savunma stratejisi, rakibinin filini rahatça geliştirmesini engeller ve oyunun başında tahtadaki dengeyi korumana yardımcı olur.
İki At Savunması’nın farklı varyasyonları (açılış şekilleri) vardır.
Petrov Savunması
Bir başka at temelli strateji olan Petrov Savunması, adını Rus satranç ustalarından birinden alır. Bu strateji, beraberlik hedefleyen oyuncular tarafından sıkça tercih edilir.
Oldukça karmaşık bir açılış olduğu için deneyimli oyunculara tavsiye edilir. Bu nedenle bu tür stratejilere yönelmeden önce taş gelişimi, merkez kontrolü ve tempo gibi temel konularda ustalaşmak önemlidir.
Online ortamda en iyi satranç eğitmenlerini tanımak ve ders almak için Superprof’a göz atabilirsin.
Réti Açılışı
Réti Açılışı adını, Çekoslovakya doğumlu büyükusta Richard Réti’den alır.
Her ne kadar hiçbir zaman dünya şampiyonu olamasa da, 1924 yılında dönemin efsane ismi José Raúl Capablanca’yı yenmeyi başarmıştır.
Açılışın bir diğer adı Réti–Zukertort Açılışı’dır ve özellikle oyunu yeni öğrenen oyuncuların denemesi için oldukça uygundur. Temel taş gelişimi ilkelerini öğretirken aynı zamanda stratejik düşünme becerisini de güçlendirir.
Alekhine Savunması
Alekhine Savunması adını, 1921’de bu açılışı kullanan Alexander Alekhine’den alır.
1927–1935 ve 1937’den ölümüne kadar dördüncü dünya şampiyonu olan Alekhine, unvanını geri kazanan ilk dünya şampiyonu ve unvanı elinde bulundururken ölen tek şampiyondur.
Atı kullanan daha birçok açılış ve savunma mevcuttur:
| Savunma | Açıklama |
|---|---|
| Nimzoviç Savunması | Siyah, 1.e4’e karşı 1...Nc6 oynayarak merkeze dolaylı baskı kurmayı ve esnek bir yapı oluşturmayı amaçlar. |
| Doğu Hindistan Savunması (East Indian Defence) | Siyah, piyonlarını fianchetto yaparak merkeze baskı kurar ve dinamik karşı oyun arar. |
| Grünfeld Savunması | Siyah, beyazın merkezini piyon yerine taşlarla hedef alarak aktif taş oyunu geliştirir. |
| Nimzo-Hint Savunması | Siyah, merkez kontrolü ve çift fil avantajını dengelemek için c5 ve Bb4 hamleleriyle baskı kurar. |
| Bogo-Hint Savunması | Siyah, erken Bb4+ şah hamlesiyle beyazın gelişimini bozmaya çalışır. |
| Benoni Savunması | Siyah, d6 ve c5 piyonlarıyla asimetrik bir yapı kurarak karşı saldırı fırsatları arar. |
| Benko Gambiti | Siyah, bir piyon feda ederek a- ve b-dosyalarında uzun vadeli baskı ve aktif taş oyunu kazanmayı hedefler. |
| Budapeşte Gambiti | Siyah, 1.d4’e karşı 2...e5 oynayarak hızlı gelişim ve erken taktik fırsatlar elde etmeye çalışır. |
| Siyah Atların Tangosu (Meksika Savunması) | Siyah, atlarını c6 ve f6’ya çıkararak esnek, şaşırtıcı ve karşı oyun odaklı bir savunma planı oluşturur. |
Unutma, bir satranç oyununda açılış safhası çok önemlidir, bu yüzden temel açılışları deneyerek tecrübe kazanmalısın.
Ayrıca oyunun tempo yönetimi üzerinde düşünmeli, rok yapmayı, Çoban matını öğrenmeyi ve kritik çaprazları kontrol etmeyi de ihmal etmemelisin.
Korkma, içindeki grandmaster'ı uyandır!
Eğer satranç hakkında daha fazlasını öğrenmek istiyorsan, Superprof’ta deneyimli ve yetenekli satranç eğitmenlerinden biriyle iletişime geçebilirsin. İster yeni başlayan biri ol, ister oyununu geliştirmek isteyen deneyimli bir oyuncu, ülkedeki ve dünyanın dört bir yanındaki eğitmenler sana yardımcı olabilir.
Eğitmenlerin farklı ders verme yöntemleri vardır ve her birinin artıları ve eksileri bulunur. Hangi yöntemin sana uygun olduğunu, nasıl öğrendiğini ve bütçeni dikkate alarak karar ver.
Unutma, Superprof’taki birçok eğitmen ilk dersi ücretsiz sunar; birkaç eğitmeni denedikten sonra sana en uygun olanı seçebilirsin.
Satranç eğitimine Superprof’ta başlayabilirsin.
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
