Merhaba sevgili Almanca yolcusu! Bugün seni Almanca dilinin en gizemli, en "soylu" diyebileceğimiz hallerinden biriyle tanıştırmak istiyorum: Genitiv.
Korkulacak bir konu değil, aksine: doğru yerden yaklaşınca adeta tatlı bir dedektiflik oyununa dönüşür. Çünkü Genitiv demek, bir şeyin kime ait olduğunu anlamak demektir. Yani bu işin içinde biraz dedikodu da var: "Bu kitap kimin? Bu odanın sahibi kim?" gibi. Hazırsan, kahveni al, not defterini aç, hadi derin bir nefesle konuya başlayalım! Ayrıca, almanca özel ders alarak öğrenme sürecini destekleyebilirsin.
🎯 Genitiv Ne demek?
En kısa ve net tanımıyla:
Genitiv, Almanca’da iyelik (sahiplik) bildiren hal durumudur.
Genitiv sorusu “Wessen?” dir. Türkçede “Kimin?” veya “Neyin?” sorularına karşılık gelir.
“Wessen?” sorusu, bir ismin Genitiv halinde olup olmadığını ve sahipliği veya aitliği belirlemek için kullanılır.
- Wessen Fahrrad steht dort? (Orada kimin bisikleti duruyor?) – Cevap: Das ist das Fahrrad des Kindes. (Bu çocuğun bisikleti.) “des Kindes” Genitiv’dir.
- Wessen Buch liegt hier? (Burada kimin kitabı duruyor?) – Cevap: Das ist das Buch der Lehrerin. (Bu öğretmenin kitabı.) “der Lehrerin” Genitiv’dir.
Amacınız B2’ye veya C1’e geçmek değil de B1’de kalmak ise o zaman bu konuya yüzeysel olarak bakmanız muhtemelen yeterli olacaktır. Ancak asıl hedefiniz çok iyi Almanca öğrenmekse bu konuyu iyi öğrenmeniz lazım.
Aslında genitiv günlük dilde pek kullanılanbir gramer kuralı değil. Çünkü bunun yerine aitliği ifade eden bir kural zaten var. Onun adı Proposition (edat) olan von. Almanlar bu genitiv ifadeleri hep von’la ifade ediyorlar.
Örneğin: Das ist das Auto von Ahmet. (Bu Ahmet’in arabası.) Dativ. Von hep Dativ gerektirirdi.
Örneğin: Das ist Ahmets Auto. (Bu Ahmet’in arabası.) Genitiv.”
Almanca, cümle içindeki isimlerin görevlerine göre biçim değiştirdiği dört temel hali vardır: Nominativ, Akkusativ, Dativ ve Genitiv. Her biri hakkında bilgi sahibi olmak istersen linkteki yazıya tıkla!
🏗️ Genitiv'in Yapı Taşları: Artikel ve Çekimler
Şimdi sana bu işin nasıl kurulduğunu göstereceğim. En başta biraz karışık görünse de, senin gibi sabırlı bir öğrenci için hiçbir şey zor değil.
1. Belirli Artikellerle Genitiv
| Cinsiyet | Nominativ | Genitiv |
|---|---|---|
| Maskulin | der Mann | des Mannes |
| Feminin | die Frau | der Frau |
| Neutrum | das Kind | des Kindes |
| Plural | die Bücher | der Bücher |
🧠 Kural:
- Eril ve nötr isimlerde -es veya -s takısı gelir. (Mannes, Kindes)
- Dişi ve çoğulda sadece artikel değişir, isme ek gelmez.
2. Belirsiz Artikellerle Genitiv
| Cinsiyet | Nominativ | Genitiv |
|---|---|---|
| Maskulin | ein Mann | eines Mannes |
| Feminin | eine Frau | einer Frau |
| Neutrum | ein Kind | eines Kindes |
| Plural | keine Bücher | keiner Bücher |
Belirsiz artikeller de Genitiv'e göre değişir. "ein" → "eines", "eine" → "einer"...
🧭 Genitiv'in Yaygın Kullanım Alanlar
Sahiplik Bildiren İfadeler
- Das Auto des Vaters (Babanın arabası)
- Die Tasche der Frau (Kadının çantası)
Bazı Fiillerle
Günlük konuşma dilinde birçok fiil artık Genitiv yerine Akkusativ veya Dativ ile kullanılıyor. Ama sınavlarda, akademik yazılarda ve resmi metinlerde Genitiv hala güçlü bir aktör. O yüzden resmi hallerini öğrenmenizde fayda var arkadaşlar. Haydi buyrun!
Bazı fiiller mıknatıs gibi Genitiv'i kendine çeker ve her zaman yanında onu ister:
sich erinnern + Genitiv (bir şeyi hatırlamak)
sich bedienen + Genitiv (bir şeyden yararlanmak)
sich erfreuen + Genitiv (keyfini çıkarmak, sahip olmak)
sich enthalten + Genitiv (kaçınmak, çekimser kalmak)
Örnek:
- Er erinnert sich des Unfalls. (Kazayı hatırlıyor.)
- Er bediente sich der alten Dokumente, um den Bericht zu schreiben.(Raporu yazmak için eski belgelerden faydalandı.)
- – Das Unternehmen erfreut sich großer Beliebtheit. (Şirket büyük bir popülerliğe sahip / çok sevilmekte.)
- Sie enthielten sich jeglichen Kommentars. (Herhangi bir yorum yapmaktan kaçındılar.)
Eğer Genitiv yapacağın kelime tek heceliyse, genellikle -es eklenir (des Mannes). Daha uzun kelimelerde bazen sadece -s yeterlidir (des Autos).
Bazı Edatlarla
Bazı edatlar da sadece Genitiv'le kullanılır:
während (süresince/sırasında)
trotz (rağmen)
wegen (yüzünden)
anstatt / statt (yerine)
infolge (sonucu olarak)
Fiillerimizi Örneklerle İnceleyelim:
- Trotz des Regens gehen wir spazieren. (Yağmura rağmen yürüyüşe gidiyoruz.)
- Während des Unterrichts darf man nicht sprechen. (Ders sırasında konuşmak yasaktır.)
- Wegen des Sturms fiel der Unterricht aus. (Fırtına nedeniyle ders iptal oldu.)
- Anstatt des Bruders kam die Schwester. (Kardeşi yerine ablası geldi.)
- Infolge des Unfalls war die Straße gesperrt.(Kaza sonucu yol kapandı.)
🧰 Genitiv'e Dair Her Şey: İpuçları ve Püf Noktaları
s mi? -es mi? Hangisi?
- Tek heceli kelimelerde genellikle -es kullanılır: des Buches, des Mannes
- Uzun veya yabancı kökenli kelimelerde genellikle -s yeterlidir: des Restaurants, des Vaters
İsmin Sonu Zaten -s İse?
- Bu durumda kesme işareti kullanılır: des Thomas' Buch (Thomas’ın kitabı).
Tamlamayı Uzatma:
- Genitiv bazen cümleyi çok uzatır, bu yüzden özellikle konuşmada von + Dativ tercih edilir.
Örnek:
- Kitabın yazarı = der Autor des Buches (resmi) veya der Autor von dem Buch (günlük konuşma).
Konuşma dili: "von" daha yaygın. 📚 Yazı dili: Genitiv daha doğal.
🚧 Genitiv'i Öğrenirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Dişi ve Çoğulda İsme Ek Gelmediğini Unutma!
- die Frau → der Frau (sadece artikel değişir)
- die Kinder → der Kinder (aynı şekilde)
"Von + Dativ" ile karıştırma
- "Der Vater des Kindes" = "Der Vater von dem Kind" İkisi de doğru ama biri resmi, biri günlük dil.
Fiillerin ve Edatların Hangi Hali İstediğini Bil
- Her edat Dativ almaz! Bazıları Genitiv sever. (z.B. trotz, während, statt)
❌ Sıkça Yapılan Hatalar ve Kaçınma Yolları
Hata 1: Genitiv yaparken yanlış artikel kullanmak
Yanlış: des Frau ✅ Doğru: der Frau
Hata 2: -es ekini unutmak
Yanlış: des Buch ✅ Doğru: des Buches
Hata 3: Genitiv fiillerinde hal karıştırmak
Yanlış: Er erinnert sich den Unfall ✅ Doğru: Er erinnert sich des Unfalls
Hata 4: "von" yapısını her yerde kullanmak
Konuşmada evet ama yazı dilinde des/der yapısını tercih et.
Evet sevgili dil yolcusu, Genitiv ilk başta biraz "resmi, mesafeli, cool" gibi görünür, ama yaklaştıkça aslında gayet anlaşılır ve tutarlı bir sistem olduğunu görürsün. Onun dünyasında her şey yerli yerinde: sahip kim, nesne ne, bağ ne… Hepsi net.
Ve artık sen de "Bu kitap kimin?" diye sorulduğunda cevabı rahatlıkla ve profesyonel bir şekilde vererek Almancanı döktürebilirsin.
Şimdi dilersen bu gramatik maceranın diğer kurallarını da inceleyebilirsin. Nominativ'i incelediğimiz yazıya göz at ve Almanca temellerini sağlamlaştır.
Hazırsan, birlikte devam edelim!
Bu yazıyı beğendiniz mi? Puanlayın!
Loading...
